De vaccinatiegraad daalt en daardoor breken ziektes als mazelen vaker uit. We zien dat in verschillende Europese landen. En in de VS, waar de mazelen nota bene nog waren geëlimineerd in het jaar 2000. In New York werden onlangs drastische maatregelen genomen. In Nederland kiezen al meer dan 100 kinderopvangorganisaties er nu al voor om kinderen te weigeren als ze niet deelnemen aan het rijksvaccinatieprogramma. Sinds kort legt de grootse organisatie in Noord-Holland, Berend Botje, het ook al op aan bestaande klanten.
Het is heel begrijpelijk dat kinderdagverblijven voor deze maatregel kiezen. Ze voelen zich verantwoordelijk voor bescherming van gezondheid van kinderen, en willen onrust en zorgen van ouders wegnemen.
Mag het, juridisch? Ja, in principe is een bedrijf vrij om voorwaarden te stellen aan met wie ze in zee gaan. Dit werd recent nog eens onderschreven in het advies van de Raad van State over een wetsvoorstel van D66. Maar geweigerde ouders kunnen eventueel naar de rechter stappen, omdat ze gediscrimineerd worden. Of die discriminatie of ongelijke behandeling terecht is daar kan de rechter zich over uitspreken.
Is het wenselijk? Nee, zeker niet. Om drie redenen.
- In de eerste plaats moeten we niet willen dat er twee soorten kinderopvang komen: kindercentra die vaccinatie als voorwaarde stellen en kindercentra die iedereen toelaten. Want je mag verwachten dat kinderen van vaccinatieweigeraars dan allemaal bij elkaar komen te zitten bij de opvang die geen voorwaarde stelt. Dat creëert een grote kans op een uitbraak, met verspreiding naar andere plekken.
- In de tweede plaats biedt deze maatregel van Berend Botje maar schijnveiligheid, want als mazelen zich kan verspreiden in de samenleving, kunnen ook alle kinderen tussen 6-14 maanden die nog niet zijn ingeënt, besmet worden. Het neemt het risico op de opvang dus niet weg. Het is schijnveiligheid, zoals Roland Pierik en ik eerder in de Volkskrant beargumenteerden.
- Het kernprobleem is natuurlijk dat de algemene vaccinatiegraad te laag is. Die moet naar 95%. En dat is een probleem van de overheid, de politiek. En hier ligt het derde bezwaar: het is de politiek die verantwoordelijkheid moet nemen, en het niet overlaten aan kinderopvangcentra.
Is het D66 wetsvoorstel van Tweede Kamerlid Rens Raemakers, dat een wettelijke basis geeft aan beleid zoals dat van Bernd Botje, dan niet een goede stap?
Nee, want dat neemt deze bezwaren niet weg.
- Het laat de bescherming tegen infectieziekten over aan kinderopvang terwijl de overheid daar zelf verantwoordelijkheid voor moet nemen.
- Het is gericht op keuzevrijheid en transparantie voor ouders terwijl het kernprobleem is dat de vaccinatiegraad omhoog moet.
- En het houdt de schijnveiligheid in stand: ook de Raad van State heeft in zijn advies aangeven dat het praktisch nut van het wetsvoorstel eigenlijk heel beperkt is.
Waar collega Roland Pierik en ik voor pleiten is dat er een wettelijke regeling komt die aan ieder kinderdagverblijf of geregistreerd gastouderschap als eis stelt dat kinderen deelnemen aan het rijksvaccinatieprogramma.
- Daarmee neemt de overheid echt verantwoordelijkheid voor het volksgezondheidsprobleem. En er is goede reden om te verwachten dat dit helpt de vaccinatiegraad te herstellen.
- Van alle mogelijk vormen voor een vaccinatieplicht is dit de meest redelijke en de minst vergaande.
- Het is minder vergaand dan vaccinatiedwang, of dan strafrechterlijke sancties (boete; gevangenisstraf)
- Het is minder vergaand en effectiever dan wanneer vaccinatie geldt als toelatingseis op alle scholen
- Het logischer en redelijker dan de sanctie om kinderbijslag te korten, want dan kunnen ouders de vaccinatie als het ware afkopen.